FRESHPLANET.GR

"Πανάκεια"

 

 Φυτό ποώδες, πολυετές, κοινό στην ελληνική ύπαιθρο. Αναπτύσσεται αυτοφυώς σε ορεινά μέρη, αρκεί να υπάρχει υγρασία. Ο βλαστός της φτάνει σε ύψος το 1 μέτρο ενώ τα άνθη της είναι μικρά και άοσμα. Ολόκληρο το φυτό καλύπτεται από αδενώδεις τρίχες που κατά την επαφή τους με το δέρμα προκαλούν φαγούρα. Αυτό οφείλεται σε ένα δηλητηριώδες υγρό, που περιέχουν οι λεπτές βελόνες, οι οποίες όμως καταστρέφονται με το βράσιμο ή το ψήσιμο. Ανθίζει κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού(όπου και συλλέγουμε με γάντια).

 

 

  Η δράση της τσουκνίδας καταγράφηκε από το Χρύσιππο, τον Αριστοφάνη και τον Ησίοδο, ενώ στα ρωμαϊκά χρόνια οι λεγεωνάριοι τρίβονταν με τα φύλλα της για να ζεσταθούν. Επίσης χρησιμοποιήθηκε ως διουρητικό και καθαρτικό. Ο Ιπποκράτης (460-377 π.Χ) πρώτος κατέταξε την τσουκνίδα ανάμεσα στα φυτά “πανάκεια” (κάνουν για πολλαπλές χρήσεις) και συνέστησε την τσουκνίδα για την θεραπεία 61 ασθενειών. Ο Έλληνας ιατρός Γαληνός στο βιβλίο του “De Simplicibus Medicamentis ad Paternainum (espurio)” συνιστούσε την τσουκνίδα ως διουρητικό, καθαρτικό και για τη θεραπεία των δαγκωμάτων από τους σκύλους, της γάγγραινας, των οιδημάτων, της ρινορραγίας, της υπερβολικής εμμηνόρροιας, για τις ασθένειες που σχετίζονται με την σπλήνα, της πλευρίτιδας, της πνευμονίας, του άσθματος, των έλκων στο στόμα και στην αντιμετώπιση της τριχοφυΐας. Τον Μεσαίωνα η τσουκνίδα χρησιμοποιήθηκε για την θεραπεία του έρπητα ζωστήρα, της δυσκοιλιότητας, της ξηρής ασθένειας η οποία κατά πάσα πιθανότητα σήμαινε προβλήματα με τα ιγμόρεια ή τους πνεύμονες, του βλεννογόνους και το δέρμα. Οι Ινδιάνοι χρησιμοποιούσαν την τσουκνίδα για την θεραπεία της ακμής, της διάρροια και για τις λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος.

 

 

 Περιέχει:

 

  Βιταμίνη Α (πιο πολύ από το καρότο),  Β1, Β2, Β3 και Β5, Κ, Ε, πολύ βιταμίνη C. Επίσης είναι καλή πηγή ασβεστίου, σιδήρου, φολικού οξέος, κάλιου, μαγγάνιου, μαγνήσιου, φωσφόρου, σελήνιου και ψευδάργυρου και πολλά άλλα σημαντικά ιχνοστοιχεία. Τα φύλλα της περιέχουν μυρμηκικό οξύ, χλωροφύλλη, σεροτονίνη, ακετυλοχολίνη, γλυκοκινόνες, και τανίνες.

Η απουσία οξαλικού οξέος, την κάνει κατάλληλη για άτομα που πάσχουν από αναιμία, γιατί χωρίς το οξαλικό απορροφάται μεγαλύτερη ποσότητα σιδήρου. Επιπλέον, έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε βιταμίνη C που βοηθά στην ακόμα καλύτερη απορρόφηση του σιδήρου.

 

Ιδιότητες:

​

• Αντιδιαβητικό.

• Διουρητικό. Διαλύει το ουρικό οξύ, είναι πολύτιμο σε κυστίτιδα, πέτρες στη χολή αλλά και κατά της βραδινής ενούρησης.

• Αιμοστατικό. Για αιμορραγίες, αιμοπτύσεις, μητρορραγία, αιματουρία, αιμοφιλία, ρινορραγία.

• Αντιαναιμικό, τονωτικό.

• Καθαρτικό.

• Στυπτικό(π.χ. κατά των αιμορροΐδων).

• Γαλακταγωγικό.

• Αγγειοσυσταλτικό.

• Αντιρρευματικό. Για αρθριτικά, ισχιαλγία, χρόνιους ρευματισμούς.

• Αντιδιαρροϊκό. Για διάρροιες, εντερίτιδα.

• Σπασμολυτικό.

• Αφροδισιακό.

 

  Έχει στυπτικές, διουρητικές και τονωτικές ιδιότητες, ελέγχει τις αιμορραγίες, καθαρίζει τον οργανισμό από τις τοξίνες, αυξάνει την αιμογλομπίνη, τονώνει το κυκλοφοριακό σύστημα και χαμηλώνει την πίεση και τα επίπεδα σακχάρου του αίματος. Διεγείρει τη λειτουργία του παγκρέατος.

 

 

  Χρησιμοποιείται εσωτερικά σαν έκχυμα ή βάμμα (σταγόνες) για την αναιμία, την αιμορραγία, τη διάρροια, τα υπερβολικά έμμηνα, αιμορροΐδες και ρευματισμούς. Γυναίκες που θηλάζουν κάνουν καλό να παίρνουν τη τσουκνίδα: αυξάνει το γάλα, δυναμώνει και τονώνει τη μήτρα και όλα τα θρεπτικά στοιχεία περνούν και στο μωρό. Οι έγκυες μπορούν από τον τρίτο μήνα της εγκυμοσύνης να το παίρνουν για τόνωση της μήτρας.

 

  Έχει βρεθεί ότι έχει αντισπασμωδική δράση, σε περιπτώσεις ρευματισμών ή ισχιαλγίας. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και την αντιμετώπιση της οξείας ή χρόνιας νεφρίτιδας, του ίκτερου, παθήσεων της χολής, του έλκους του στομάχου, βρογχικών παθήσεων και χρόνιων διαρροιών ή δυσκοιλιότητας.

 

  Έχει βρεθεί ότι έχει αντισπασμωδική δράση, σε περιπτώσεις ρευματισμών ή ισχιαλγίας. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και την αντιμετώπιση της οξείας ή χρόνιας νεφρίτιδας, του ίκτερου, παθήσεων της χολής, του έλκους του στομάχου, βρογχικών παθήσεων και χρόνιων διαρροιών ή δυσκοιλιότητας.

 

  Η τσουκνίδα βελτιώνει τη λειτουργία των νεφρών και είναι διουρητικό και αντιφλεγμονώδες μέσο, στις παθήσεις των νεφρών και του ουροποιητικού συστήματος και σε περιπτώσεις κατακράτησης ούρων. Για τις πέτρες στα νεφρά και στη χολή, σε κατακράτηση ούρων, σε νεφρίτιδα και κυστίτιδα. Η τσουκνίδα είναι ιδιαίτερα ευεργετική σε όσους πάσχουν από νεφρική ανεπάρκεια. Καταναλώνουμε μια κούπα τσάι ή χυμό τσουκνίδας κάθε πρωί μετά το ξύπνημα και για 30 ημέρες.

 

  Καταλύει το ουρικό οξύ. Ενδείκνυται επίσης και στις ασθένειες του συκωτιού και της χολής. 

Ακόμα, χάρη στις διουρητικές ιδιότητες που έχει, βοηθάει στην απώλεια βάρους και την καταπολέμηση της κυτταρίτιδας! Επίσης έχει υψηλή περιεκτικότητα σε σεροτονίνη και ακετυλοχολίνη. Αυτές οι δύο ουσίες είναι φυσικά κατασταλτικά της όρεξης και βοηθάνε στην απώλεια βάρους.

 

  Έχει αντιισταμινική δράση και έτσι είναι πολύτιμη σ’ όσους υποφέρουν από αλλεργίες. Σε εποχιακή αλλεργία (hayfever) ξεκινάμε αγωγή με τσουκνίδα τρεις μήνες πριν εμφανιστεί η γύρη για τα καλύτερα αποτελέσματα, πίνουμε καθημερινά έκχυμα ή βάμμα τσουκνίδας.

 

  Η τσουκνίδα λόγω των στυπτικών ιδιοτήτων της μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της διόγκωσης των αιμορροΐδων. Λόγω των στυπτικών ιδιοτήτων της μπορεί να σταματήσει την αιμορραγία από μικροτραυματισμούς στο δέρμα. Τα φρέσκα φύλλα τσουκνίδα όταν τοποθετούνται στο δέρμα και ιδιαίτερα στην περιοχή των νεφρών προκαλεί τσούξιμο και κάψιμο και επιδρά στην βαθιά χαλάρωση από ρευματικούς πόνους.

 

  Η τσουκνίδα χρησιμοποιείται για την θεραπεία των παθήσεων του δέρματος της ακμής, των κονδυλωμάτων και του εκζέματος. Στην ακμή η τσουκνίδα μπορεί να βελτιώσει την υφή των ξηρών και λιπαρών επιδερμίδων. Καθαρίζει χωρίς να αφαιρεί τα φυσικά έλαια από το δέρμα καθιστώντας έτσι την τσουκνίδα ιδανική για την αντιμετώπιση της ακμής. Ένα έγχυμα από τσουκνίδα ή φυσικά προϊόντα όπως σαπούνια που περιέχουν τσουκνίδα βοηθάει να καθαρίσει βαθιά τους πόρους και στην εξάλειψη των μικροβίων που συμβάλλουν στη δημιουργία σπυριών. Στο έκζεμα η τσουκνίδα όταν εφαρμόζεται τοπικά είτε ως αφέψημα είτε ως λάδι σκέτο ή σε αλοιφή βοηθάει στην ανακούφιση από τον κνησμό και στην ενίσχυση της πάσχουσας περιοχής. 

 

  Καθημερινές γαργάρες με τσάι τσουκνίδας ανακουφίζει και βοηθάει στην αντιμετώπιση λοιμώξεων του στόματος και του λαιμού. Μαλλιά Η τσουκνίδα μπορεί να βελτιώσει την υφή των ξηρών και λιπαρών μαλλιών. Καθαρίζει χωρίς να αφαιρεί τα φυσικά έλαια από το δέρμα και τα μαλλιά, καθιστώντας έτσι την τσουκνίδα ιδανική για την αντιμετώπιση της πιτυρίδας. Για τα μαλλιά εκτός από το σαπούνι ένα τελικό ξέβγαλμα με έγχυμα τσουκνίδα μπορεί να βοηθήσει να καθαρίσει το ξηρό δέρμα και η πιτυρίαση. Παραδοσιακά οι βοτανολόγοι πιστεύουν ότι η τσουκνίδα μπορεί να αποκαταστήσει το φυσικό χρώμα των μαλλιών κι αυτό είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον για άτομα με γκρίζα μαλλιά.

 

  Τονώνει τα μαλλιά και δυναμώνει την τρίχα. Καταπραΰνει τους αρθριτικούς και ρευματικούς πόνους, χάρη στο μυρμηκικό οξύ που περιέχει.

 

  Η τσουκνίδα τονώνει όλο τον οργανισμό, γι’ αυτό είναι καλό να τη λαμβάνουν άτομα που αναρρώνουν από ασθένεια, σαν φαγητό και σαν τσάι. Είναι το καλύτερο φάρμακο για την αναιμία, γιατί περιέχει πολύ σίδηρο και η βιταμίνη c που έχει φροντίζει στην απόλυτη απορρόφηση από τον οργανισμό του σιδήρου.

 

  Όπως και πολλά άλλα χόρτα, η τσουκνίδα ήταν ένα θρεπτικό φαγητό, σε εποχές φτώχειας και πολέμων. Δεν κοστίζει, αφθονεί στους αγρούς και υπάρχουν πολλοί γευστικοί τρόποι παρασκευής της. Οι νοικοκυρές την ετοιμάζουν βραστή, με αγνό παρθένο ελαιόλαδο και λεμόνι, την χρησιμοποιούν σε πίτες και κρητικά καλλιτσούνια, την προσθέτουν στα τσιγαριαστά χόρτα ή παρασκευάζουν πομάδα (πέστο) με ελαιόλαδο. Επίσης, στο παραδοσιακό σφουγγάτο της Κρήτης, που στην ουσία είναι η σύγχρονη ομελέτα με χόρτα ή λαχανικά εποχής.

 

 

 

  Η τσουκνιδόσουπα είναι νοστιμότατη! Η καυστικότητα των τριχιδίων εξουδετερώνεται με βραστό νερό. Για κατανάλωση θεωρούνται καλύτεροι οι νεαροί τρυφεροί βλαστοί.

 

  Μπορούμε να τη τρώμε βραστή με λάδι και λεμόνι, να φτιάξουμε τσουκνιδόπιττες αλλά ακόμα πιο εύγευστη είναι η σούπα από τσουκνίδα. Στη σούπα δεν χάνονται οι βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία αφού την προσθέτουμε μόλις τρία λεπτά πριν το τέλος του ψησίματος. 

 

  Η τσουκνίδα μπορεί να καταναλωθεί και ως αφέψημα. Βράζοντας μερικά ξερά φύλλα σε νερό, έχετε ένα φάρμακο για το κρύωμα και τον βήχα, την αλλεργική ρινίτιδα, την υπέρταση, την αρθρίτιδα και διάφορες παθήσεις του πεπτικού συστήματος. 

 

  Η κατανάλωσή της ωστόσο, θα πρέπει να γίνει με σύνεση και κατόπιν συνεννοήσεως με τον θεράποντα ιατρό σας, γιατί μπορεί να αλληλεπιδράσει με την φαρμακευτική αγωγή που ακολουθείτε. Καλό είναι να αποφεύγεται η κατανάλωσή της από γυναίκες που πάσχουν από αδενώματα της μήτρας ή κυοφορούν και από άτομα που παρουσιάζουν αυξημένη πηκτικότητα στο αίμα και αρτηριοσκλήρυνση.

 

 

  Αφέψημα:

​

  2 κουτάλια φαγ. με θρυμματισμένο σκεύασμα βουτιέται σ΄ ένα ποτήρι (200 γρ.) νερό, βράζεται για 1 λεπτό, μετά το υγρό στραγγίζεται και πίνεται. Παίρνονται 2 – 3 τέτοιες δόσεις την ημέρα, γλυκαίνοντας κατά προτίμηση με μέλι ή ζάχαρη.

 

  Για εξωτερική χρήση προετοιμάζεται με τον παραπάνω τρόπο πιο συμπυκνωμένο αφέψημα (2-4 κουτάλια φαγ. σε 200 γρ. νερό) και κατά των ρευματισμών και νευραλγιών, για εντριβές και κατάπλασμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί αλκολάτ (οινοπνευματώδες διάλυμα χλωρών φύλλων της Τσουκνίδας σε οινόπνευμα), μία χούφτα χλωρά φύλλα σε 500 γρ. οινόπνευμα (40 % συμπυκνωμένο), ή στη θέση του τσίπουρου, ούζο ή βότκα,- να μουλιάσουν για 24 ώρες.

 

  Τέλος και τα ζώα αγαπούν τη τσουκνίδα, μπορούμε να τη αναμιγνύουμε στη τροφή των σκύλων, των αλόγων, αγελάδων και χοίρων κλπ. Δυναμώνει το τρίχωμα τους και το κάνει να γυαλίζει. Οι σπόροι τής τσουκνίδας δραστηριοποιούν την ωοτοκία τής κότας. 

 

  Αγγελική Μήλιου, βιολόγος, medlabnews.gr

​

​

​